Divers Alert Network’un yıllık kaza raporlarına göre dalış sırasında gerçekleşen kazaların pek çoğu birden fazla sebeple meydana gelmektedir. Her dalış kazası birbirinden farklı sebeplerle gerçekleşse de genelde tek bir sebeple değil, zincirleme gerçekleşen birden fazla olay sonucu gerçekleşmektedir.
DAN (Divers Alert Network) raporuna göre dalış kazaları dört ana sebep ile gerçekleşir.
Zayıf Dalıcı Sağlığı
Varolan her türlü tıbbi durum dalıcının güvenliğini etkileyebilir. Örnek verecek olursak; obezite, kalp rahatsızlığı, yüksek tansiyon, geçici veya kronik nefes darlığı, halsizlik, varolan yaralanmalar ve dehidrasyon dalıcının güvenliğini ilk etapta etkileyen faktörler. DAN raporuna göre bir vaka yaşayan dalıcıların %74’ü aşırı kilolu, obez yada morbid obez kategorilerinden birine dahil. %15’i ise yüksek tansiyon veya kalp rahatsızlığına sahip.
Bugün dalış sporu birtakım tıbbi problemlere sahip insanlar için yasak değildir ancak bu koşullara sahip kişiler düzenli olarak sağlık kontrolüne girmeli ve durumunu kontrol altında tutmalıdır. Örneğin, takip edilen ve kontrol altında tutulan yüksek tansiyon rahatsızlığı yarattığı tehlike açısından kontrolsüz bir tansiyon rahatsızlığının yanına bile yaklaşamaz.
Soğuk algınlığı, grip, alerji gibi geçici rahatsızlıklar da dikkat edilmediği koşulda dalışlarda problemlere sebep olabilir. Geçici veya kronik olsun, uyanık olma, çevresel koşulları tanıma ve tepki verme kabiliyetlerimizi en ufak etkileyen bir sağlık durumu ile dalış sporuna ara vermemiz gerekebilir. Üstelik basit, geçici bir sağlık probleminde bile vücudun tıbbi komplikasyonun etkilerinden kurtulmak için zamana ihtiyacı vardır. Örneğin, öksürüğünüz geçse bile göğsünüzde varolan tıkanmanın temizlenmesi zaman alabilir. Bu da derin nefes alma ihtiyacı duyduğunuz anda bir problem olarak ortaya çıkar ve sizi strese ve paniğe sürükleyebilir.
Prosedür Hataları
DAN raporuna göre dalış prosedürlerine ilişkin yapılan hatalar arasında en çok yüzerlik hataları, yükseliş hızında yapılan hatalar, kaçırılan dekomprasyon durakları, kulak eşitleme sorunları ve yanlış hava alımı yer alıyor. Özel becerilerin bilinmesi gereken dalışlarda gerçekleşen bazı kazalarda dalgıçların gerekli eğitimi almadan bu dalışlı yaptığı görülürken, bazı kazalarda ise gerekli eğitimi almış ancak acil müdahale becerilerinin pratiğini yapmamış olduğu görülüyor.
Raporda yer alan kazaların %26’sı acil çıkışlarla yaşanırken, %14’ünde tetikleyici faktör yetersiz hava kaynağıdır. Güçlü akıntılar %10, bir şeylere dolanma %9 ve ekipmanın sebep olduğu problemler %8’lik bir dilime sahip.
DAN Başkanı ve Scuba Diving Safety kitabının yazarlarından olan Dan Orr dalış güvenliği ile ilgili “Dalgıçların problemlerle başa çıkabilme kabiliyetlerini arttıran üç şey var; tecrübe, tecrübe, tecrübe.” diyor.
Çevresel Faktörler
Açık deniz ortamları çok hızlı değişiklik gösterebilir. Tecrübesiz ve kötü koşullara hazırlıksız olan dalgıçlar adaptasyon problemi yaşayabilir ve birer kurbana dönüşebilir.
Dalış yapmadan önce hava ve su sıcaklıklarını, akıntıları, dalga hareketlerini, derinliği ve suyun berraklığını önceden değerlendirin. Her dalış birbirinden farklıdır. Örneğin, sıcak sularda dalış yapmaya alışkın bir dalıcıysanız, soğuk suya yaptığınız ilk dalışta problemlerle karşılaşabilir; sığ sularda dalış yapan bir kişi ilk derin dalışında hava tüketimi konusunda sıkıntılar yaşayabilir veya batık dalışlarından birinde kuvvetli bir akıntıyla karşılaşabilirsiniz. Bu sebeple dalışlardan önce gerekli hazırlığı yapmalı ve tüm riskleri gözden geçirerek dalış planınızı hazırlamalısınız.
Ekipman Problemleri
DAN araştırmalarına göre ekipman arızaları en az sayıda kazaya sebebiyet veren ve en öngörülebilir, önlenebilir kazalardır. Ekipmanların fiilen sebep olmadığı bu kazalardan %7.5’ine BC’ler, %6’sına regülatörler, %5’ine ağırlıklar ve %3’ünden azına maskeler, paletler, kuru elbiseler ve dalış bilgisayarları sebebiyet vermiştir.
Donanım sorunları genelde dalış öncesi gözlemlenebilecek problemlerdir ve suya girmeden önce önlem alınabilir. Bu tür kazalara sebebiyet vermemek için yapılması gereken en iyi şey dalışlardan önce iyice kontrol etmek ve gerekli bakımları zamanında yaptırmaktır.
Kazalardan Kaçınmak için 7 İpucu
- Eğitiminizin dışına çıkmayın. Dalış kazalarının pek çoğu batık, mağara gibi bölgelere yapılan dalışlara katılan tecrübesiz dalıcıların başına geliyor. Uygun eğitimi almamış dalıcılar, beceri seviyelerinin üstünde yer alan bölgelerde sıklıkla bu problemleri yaşamaktadır. Eğitim seviyenizin üzerinde beceri gerektiren bölgelere dalmaktan kaçının.
- Doğru ekipmanları kullanın. Bulunduğunuz koşullara uygun dalış takımlarını kullanmak zor durumda kaldığınız bir anda hayat kurtarıcı olacaktır. Ekipmanlarınız size ve ortama uygun olmalı, bakımları düzenli olarak yapılmalıdır.
- Bilgilerinizi güncelleyin. Uzun süreli verdiğiniz aralardan sonra bilgilerinizi hem teoride hem pratikte tekrar gözden geçirin. Mümkünse bir havuzda kısa bir güncelleme dersi alın. Bu şekilde hem daha özgüvenli ve keyifli vakit geçirebilirsiniz.
- İlk yardım dersi alın. Her dalıcı acil durumlarda nasıl aksiyon alması gerektiğini iyi bilmelidir. Bu eğitimlerin ilk yararı kendi güvenliğinizin sorumluluğunu alabilmeyi ve sıkıntılarla başa çıkabilmeyi öğretmesidir.
- Basit dalış becerileri aslında o kadar da basit değil. En temel beceriler kimi zaman hayat kurtarıcı olabilir. Maskeden su tahliyesi, hava paylaşımı, kayıt defteri tutmak gibi temel becerileri kullanın.
- Sağlığınıza dikkat edin. Gerekli sağlık kontrollerinizi düzenli olarak yaptırın ve dalış yapmanıza engel bir sağlık probleminiz olup olmadığı konusunda dikkatli davranın. Spor yapmayı ihmal etmeyin. Spor yapmak ve kondisyonlu olmak sizi pek çok sağlık probleminden de uzak tutacaktır.
- Kişisel güvenlik çemberinizi belirleyin. Rahat hissetmediğiniz hiçbir dalışı yapmayın ve hayır demekten çekinmeyin. Aklınıza gelen her şeyi eğitmenlerinize sorun ve eğitiminizde bir eksikliklik hissediyorsanız paylaşın.
